11 روش تضمینی که عزت نفس شما را بالا می‌برد
چگونه با راهکارهای ساده عزت نفس خود را بالا ببریم؟
تغییر همیشه دردناک است ولی از آنجایی که انسان‌ها نسبت به هر موجود دیگری متمایز هستند، به‌راحتی می‌توانند خود را با شرایط مختلف وفق دهند؛ اما کلید اصلی ماجرا داشتن عزت نفس بالا است. امروز در این مطلب از مجله معجزه قصد داریم بیشتر درباره روش‌های افزایش آن صحبت کنیم. با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
۱. خودتان را دوست داشته باشید
فراموش نکنید که شما مهم‌ترین فرد زندگی‌تان هستید. خودت را دوست بدار و با خود طوری رفتار کن که انگار عزیزترین و محبوب‌ترین فردی هستی که در این دنیا وجود دارد.
همه صفات خوبی که داری را هرروز به خودت یادآوری کن.
- اینکه چقدر زیبا و جذاب هستی؛
- صدای گیرا و قشنگی داری؛
- چقدر باهوش و خلاقی؛
- نویسنده‌ی خوبی هستی؛
- بااراده و خستگی ناپذیری؛
- بسیار صبور و مهربانی؛
- صادق و مورد اعتمادی.
و خدا را شکر کن که تو را چون الماسی گران‌بها و بی‌مانند با دستان خویش این‌گونه ماهرانه و منحصربه‌فرد تراش داده است.
برای همه موفقیت‌های کوچک و بزرگی که داشتی خودت تشویق کن. چه قبولی در یک آزمون و یا انجام یک قرارداد بزرگ تجاری باشد و یا لبخندی از تو که باعث می‌شود تا یک نفر روزش را با شادی و نشاط شروع کند.
به یاد داشته باشید که شما خودتان غرق در عشق و محبت هستید و به‌جای طلب این احساسات از دیگران، می‌توانید همه چیز را در درون خود پیدا کنید؛ به‌شرطی که خودتان را دوست داشته باشید.
۲. روی نقاط قوت خود تمرکز کنید
باید بدانید که شما شخصی با ویژگی‌های متفاوت هستید، به جای شمردن و فکر کردن به نقاط ضعف‌تان، روی استعدادها و نقاط قوت‌تان تمرکز کنید. استعداد را ذاتی همان هدیه منحصربه‌فردی است که خداوند آن را فقط برای تو قرار داده تا بدانی چقدر نسبت به افراد دیگر متفاوت هستی. بدانی تو موهبتی داری که دیگران ندارند و این همان چیزی است که به تو انگیزه می‌دهد و مسیر زندگیات را مشخص می‌کند.
وقتی استعدادت را بشناسی و پرورش دهی، آن‌چنان همه چیز را خوب و عالی انجام می‌دهی که نیازی به تأیید و تشویق دیگران نخواهی داشت. حس رضایتی که در تو ایجاد می‌شود، به تو احساس ارزشمندی و عزت نفس بالا خواهد داد.
افرادی که عزت نفس پایین دارند، گمان می‌کنند که هیچ استعدادی هم ندارند؛ ولی استعداد چیزی نیست که به خانواده، پول، محل زندگی و یا آموزش‌هایی که دیده‌اند مرتبط باشد. استعداد مثل نهالی است که در وجود همه انسان‌ها کاشته شده است؛ ولی تنها عده‌ای از انسان‌ها آن نهال را پرورش می‌دهند تا به درختی تنومند تبدیل شود با ریشه‌های بزرگ و قوی و وجودشان را پر کند از ثمره‌های قدرت و موفقیت.
اگر فقط همین یک راهکار را در زندگیات به کار بگیری، مطمئن باش تمام راه‌ها و عوامل مثبت و کارآمد دیگر، خود بر سر راهت سبز می‌شود.
۳. برای افزایش عزت نفس هدف‌گذاری کنید
داشتن هدف در زندگی می‌تواند به شما قدرت و انگیزه دهد. انسانی که در زندگی هدف‌هایی دارد و وقتش را صرف رسیدن به آن‌ها می‌کند، دیگر زمانی برای تحقیر خود و گفتگوهای درونی منفی ندارد. هدف داشتن، انسان را منع می‌کند، از پرداختن به کارهای بیهوده‌ای که عزت نفس او را کاهش می‌دهد.
مثل سرک کشیدن در زندگی دیگران و مقایسه خود با وضعیت مالی و یا روابط خانوادگی آن‌ها که باعث می‌شود دارایی‌های موجود در دنیای خود را فراموش کرده و فقط بر روی نداشته‌هایش تمرکز کند. همین‌طور دنبال کردن اخبار منفی جامعه و یا دیدن فیلم و سریال‌هایی که باعث می‌شود ارزشمندترین دارایی‌اش که همان زمان است، از او بگیرد.
پس هدف‌هایی را برای خود مشخص کن و نشانه‌ای از آن‌ها را در جایی بگذار که همیشه به خاطر داشته باشی.
آن نشانه می‌تواند یک نوشته، عکس، صدا و یا هر چیز دیگری باشد که به تو یادآوری کند باید در راستای هدفت کاری انجام دهی.
۴. کارهای ناتمام را تمام کنید
نداشتن هدف در زندگی بهتر از داشتن هدفی است که برای آن کاری انجام نشده است؛ چرا که اثرات منفی یادآوری آن به خود، قاتل عزت نفس است.
تصور کنید فردی تعداد زیادی پروژه ناتمام روی میز دارد و هیچ کاری برای آن‌ها انجام نمی‌دهد؛ ولی تمام فکرش را به آن‌ها اختصاص داده است. او این را به خود تلقین می‌کند که انسان ناتوانی است و نمی‌تواند کارش را به پایان برساند. در نتیجه تمرکزش را در جنبه‌های دیگر زندگی‌اش نیز از دست می‌دهد و با مشکلات متعددی روبه‌رو می‌شود.
در چنین شرایطی بهترین و ساده‌ترین راه این است که آن هدف به اهداف و کارهای کوچک‌تری تقسیم شود.
فکر کن پادشاهی سفارش یک لباس را با ۶۰۰ دکمه به خیاط مخصوصش داده است. اگر آن خیاط فقط به این فکر کند که تعداد دکمه‌ها بیشتر از حد تصور است و اینکه دوختن آن‌ها زمان بسیار زیادی می‌خواهد، خود را کاملا ناتوان می‌بیند و کاری از پیش نمی‌برد. به احتمال زیاد نیز زندانی شدن در سیاه‌چال قلعه نصیبش می‌شود! ولی اگر فقط روزی ۳۰ دکمه را بر روی لباس پادشاه بدوزد، بعد از ۲۰ روز، آن لباس آماده می‌شود.
هرروز، برداشتن فقط یک قدم کوچک در مسیر هدف بزرگی که داری، باعث می‌شود بدون خستگی و آشفتگی ذهنی به خواسته‌ی نهایی‌ات برسی که نتیجه آن داشتن حس رضایت و ارزشمندی در تو است.
۵. برای بالا بردن عزت نفس بر اساس ارزش‌ها زندگی کنید
افرادی که دارای عزت نفس بالا هستند، انسان‌هایی هستند که به ارزش‌هایی که دارند پایبندند. هر فرد محکم و بزرگ، یکسری ارزش برای خود دارد که هرگز برخلاف آن‌ها عمل نمی‌کند. ارزش‌های خودت را مشخص کن. مطمئن باش اگر جایی حس کردی رنگ عزت‌نفست بدجوری پریده است، حتما برخلاف ارزش‌هایت عمل کرده‌ای.
هیچ‌کس به فردی که به ارزش‌های خودش پایبند نیست، اعتماد نمی‌کند؛ زیرا کسی که برای ارزش‌های خودش اهمیتی قايل نباشد، نمی‌تواند به ارزش‌های دیگران نیز احترام بگذارد.
به‌عنوان مثال، کسی که ارزش اولش «وفای به عهد» است، باوجوداینکه با همسرش رابطه خوبی ندارد، هیچ‌گاه به خود این اجازه را نمی‌دهد که قبل از پایان دادن به رابطه‌اش وارد رابطه‌ی دیگری شود.
شخصی که بالاترین اولویتش ارزش «امنیت اقتصادی» است، اگر به او پیشنهاد یک معامله پر سود ولی با ریسک بالا را بدهند، هرگز قبول نمی‌کند.
حالا فردی را تصور کنید که «ادب و احترام» جزء ارزش‌های بالای او است. او به خاطر شرایط اقتصادی ضعیف و تحت‌فشار تصمیم می‌گیرد، در سازمانی مشغول به کار شود که مدیر آن عادت دارد، کارمندانش را با کلمات عیرمؤدبانه و ناشایست تحقیر کند. عزت نفس این شخص، با هرجمله‌ای که از مدیرش می‌شنود، روزبه‌روز شکننده‌تر شده و بر ترک‌هایش افزوده می‌شود.
ارزش‌هایی که برایت اولویت دارند را مشخص کن. فردی باش که برای ارزش‌هایش احترام قائل است و به آن‌ها پایبند است. زندگی کردن بر اساس ارزش‌ها می‌تواند از تو فردی محکم و بااراده بسازد.
ارزش‌ها ممکن است در طول زمان تغییر کنند؛ اما هر چه که باشند، وجودشان در زندگی باعث می‌شود، بتوانی مسیر زندگیات را مشخص کنی و در راستای آن حرکت کنی.
۶. مسئولیت‌پذیری
برای تمام اتفاقاتی که در گذشته برایت رخ داده، مسئولیت‌پذیر باش. به‌جای اینکه بخواهی، همه این اتفاقات را دائما در ذهنت مرور کنی و در هر کدام دنبال مقصر بگردی، انگشت اتهام را به سمت خودت برگردان؛ و بدان این تو بودی که با انتخاب‌هایت باعث وجود آمدن آن اتفاقات شدی.
افراد بزرگ و موفق هم اشتباه می‌کنند، اما تفاوت آن‌ها با دیگران این است که اشتباهات خود را می‌پذیرند و مسئولیت همه عواقب آن را بر عهده می‌گیرند. به همین جهت است که همیشه چند قدم از دیگران جلوتر هستند.
فردی که مسئولیت‌پذیر نیست، زمان را از دست می‌دهد. چون تمام وقتش را صرف سرزنش دیگران به‌عنوان مقصر می‌کند و اشتباهاتش را به گردن سرنوشت می‌اندازد. به احتمال زیاد پیدا کردن راه‌حل آن را نیز به دیگران می‌سپارد. این کار برای این است که اگر بازهم نتیجه رضایت‌بخش نبود، دوباره بتواند دیگران را نشانه بگیرد و خود شانه از زیر بار مسئولیت خالی کند.
نپذیرفتن مسئولیت ساده‌ترین راه برای افراد با عزت نفس پایین است که توجیهی برای ناکامی‌هایشان داشته باشند.
مولانا نیز در یکی از اشعارش به این نکته اشاره می‌کند که هرگز اشتباهاتت را بر گردن دیگری نینداز. بدان هر اتفاقی که در زندگیات رخ داده، نتیجه اعمال خودت بوده است. هرچه بکاری همان را درو خواهی کرد.
۷. ابراز احساسات
احساساتت را بروز بده. اگر فکر می‌کنی رفتار و یا گفتار شخصی باعث ناراحتی‌ات شده، به‌جای آن‌که سکوت کنی و یا رفتار پرخاشگرانه داشته باشی، احساست از آن موقعیت را با روشی مناسب بیان کن.
چه‌بسا که تو در مورد آن موقعیت و آن شخص، قضاوت ناعادلانه و عجولانه داشته باشی و به آن رفتار در ذهنت پروبال داده و بزرگش کرده باشی. این موضوع باعث می‌شود واکنش غیر عادی به آن نشان دهی.
چه هیچ نگویی و با تحمل آن رفتار، اثراتش را مثل دشنه‌ای در قلبت فرو کنی و چه خشمت را بیرون بریزی و با آن خنجر، قلب دیگران را نشانه بگیری، برخلاف حس ارزشمندی و احترام به خود عمل کرده‌ای؛ اما زمانی که بتوانی احساساتت را با شجاعت و کمال آرامش بیان کنی، می‌توانی بر حس خودباوری و عزت نفست بیفزایی.
بسیاری از انسان‌ها از نتیجه کارهای خود آگاه نیستد و نمی‌دانند رفتارشان موجب آزار دیگران می‌شود؛ ولی بعد از آن که به آن‌ها بگویی « آن رفتارت باعث ناراحتی من شده و دوست داشتم طور دیگری رفتار کنی و نباید آن‌طور آن را بیان می‌کردی»، باعث می‌شود به رفتار خود فکر کنند و آن را تغییر دهند و یا جبران کنند.
۸. ارتباط با دوستان مناسب
یکی از موارد مهمی که متوجه آن نیستی، اما می‌تواند از عوامل اصلی موفقیت‌ها و یا ناکامی‌هایت باشد، دوستانی است که با آنان در ارتباطی.
به خصوصیات آن‌ها فکر کن. جزو کدام دسته هستند:
دسته اول افرادی هستند که زمانی که تو ایده‌ای در ذهنت داری و می‌خواهی آن را به جریان بیندازی، تنها مشکلات احتمالی سر راهت را به تو یادآوری می‌کنند. این که تو چه نقاط ضعفی داری که باعث می‌شود، نتوانی به هدفت دست پیدا کنی. در آخر هم تو را از انجام آن کار منصرف کرده و با لبخندی پیروزمندانه به تو القا می‌کنند که تو را از خطری بزرگ و ضروری جبران‌ناپذیر نجات داده‌اند.
این افراد همیشه وقتی به تو می‌رسند، تو را کیسه‌ای می‌بینند که باید تمام افکار پوسیده و اضافه ذهنشان را درونت خالی کنند. آن‌ها خالی می‌شوند؛ ولی تو پر می‌شوی از افکار منفی‌ای که مثل سنگ‌ریزه‌های درون کفشت، تو را از راه رفتن باز می‌دارد. این افکار مخرب، تو را نسبت به خود و دیگران بدبین کرده و نشاط و شادمانیت را به غم و افسردگی تبدیل می‌کند.
دسته دوم افرادی هستند که خود واقعیت را به تو نشان می‌دهند. نقاط قوت و استعدادهایت را به تو یادآوری کرده و در مدیریت نقاط ضعف و قابل رشدت به تو یاری می‌رسانند. وقتی در طول مسیر رسیدن به اهدافت، بی‌انگیزه می‌شوی، بلدند چطور موتور اشتیاقت را روشن کنند. آن‌ها در حقیقت باتری تو را شارژ می‌کنند. افرادی هستند که وجودشان برای هر شخصی گران‌بهاست.
آن‌ها تو را بهتر از خودت می‌شناسند و راه‌حل مسائل و مشکلات را از درون خودت پیدا می‌کنند و تو را در مسیر موفقیت هل می‌دهند.
بودن در کنار این افراد انرژی‌ات را چندین برابر می‌کند؛ چرا که آن‌ها با حرف‌های مؤثری که می‌زنند و افکار مثبتی که دارند، باعث می‌شوند احساست نسب به خود و محیط پیرامونت بهتر و خوش‌بینانه‌تر شود. آن‌ها نوری از جنس امید را در دلت روشن می‌کنند که کمترین نتیجه‌اش سلامتی و طول عمر است.
اگر دوستانت جزء دسته دوم هستند، جای امن و مستحکمی در دلت برایشان باز کرده و ارتباطت را با آنان محکم‌تر کن.
اما اگر جزء دسته اول هستند، آن‌ها را به آرامی به خدا بسپار و برایشان آرزوی موفقیت داشته باش.
فراموش نکنید: « یک دوست واقعی هیچ‌وقت جلوی راه شما را نمی‌گیرد، مگر این که در حال زمین خوردن باشید.»
۹. اهمیت به ظاهر و سلامتی جسم
انسان موجودی تک‌بعدی نیست و باید علاوه بر بعد معنوی به بعد جسمانی‌اش نیز توجه کند. انسانی که برای وجود خود ارزش قايل است و خود را محترم می‌شمارد، تک‌تک اعضاء و سلول‌های بدنش را دوست داشته و از این امانتی که برای مدت کوتاهی در اختیارش قرار داده شده است، به خوبی مراقبت می‌کند.
آگاهی از اینکه در برنامه غذایی‌ات از چه چیزهایی به‌عنوان سوخت بدنت استفاده می‌کنی، از نشانه‌های عزت نفس بالای تو است.
این که ورزش را در برنامه روزانه‌ات قرار بدهی تا انرژی‌ات را چند برابر کنی و به تناسب اندامت اهمیت بدهی، نماینگر احترامی است که برای سلامتی قائلی.
فراموش نکن که ظاهر هر فرد اولین چیزی است که دیده شده و مورد قضاوت قرار می‌گیرد. درست مانند فروشگاهی که اول به ویترین آن نگاه می‌کنی سپس اگر قابل توجه‌ات قرار گیرد، به داخل می‌روی.
شاید بگویی فردی که عزت نفس بالایی دارد، نباید قضاوت دیگران برایش مهم باشد. این جمله درست است؛ اما تصور کن، اگر ویترین آن فروشگاه بی‌نظم و پر از اجناس معیوب باشد، هرقدر هم که فروشنده بگوید: «خواهش می‌کنم به داخل تشریف بیاورید ما بهترین و شیک‌ترین اجناس را در فروشگاه‌مان داریم؛ آیا هنوز رغبت می‌کنی از داخل فروشگاه دیدن کنی؟
ظاهرت باید طوری باشد که درونت را نیز نشان دهد؛ اگر این دو در تضاد باشند یا هیچ‌کس سخنانت را باور نمی‌کند و یا تو را متهم به تظاهر و دورویی می‌کنند. درهرحال، هر دو مورد می‌تواند تأثیرات مخربی بر عزت نفس تو داشته باشد.
۱۰. بیش از حد ایثار و فداکاری نکن
هرگز بیش از آنچه در توانت داری، ایثار نکن و نبخش. این جمله به این معنی نیست که نیازهای دیگران را نادیده بگیری و به آن‌ها بی‌اعتنایی کنی؛ بلکه به این معناست که به اندازه‌ای که به اطرافیانت یاری برسانی که صدمه‌ای متوجه خودت نشود.
اگر تو در کمک به دیگران و رفع نیازهایشان افراط کنی، طوری که نیازهای خود و خانواده‌ات فدای دیگران شود، حس ارزشمندی و احترام به خود را در وجودت نابود می‌کنی.
از نتایج ایثار بیش از حد، این می‌تواند باشد که توقعات و انتظارات دیگران را بالا می‌بری تا جایی که آن‌ها شنیدن کلمه «نه» را از تو نمی‌پذیرند و تحمل نمی‌کنند. در این شرایط حتی تمام کمک‌های گذشته‌ات را فراموش کرده و یا از آن موارد طوری یاد می‌کنند که گویا جزء وظایفت بوده است.
آن‌ها حتی برای نیازهای غیر ضرروری‌شان راضی به این می‌شوند که تو برای رفع آن‌ها در مشکل و سختی قرار بگیری و به خود و ارزش‌هایت بی‌توجه باشی.
۱۱. برای افزایش عزت نفس تعهد داشته باشید
یکی از بهترین راه‌های افزایش عزت نفس این است که به تصمیمی که گرفته‌ای و به عهدی که با خود و دیگران بسته‌ای متعهد باشی. فردی را تصور کنی که به دفعات چندین قول به تو داده است؛ ولی هر بار با بهانه‌های متعدد از زیر بار آن‌ها شانه خالی کرده و به تعهداتش عمل نمی‌کند؛ این رفتار او باعث می‌شود تو او را انسانی غیرقابل اعتماد بدانی و دیگر روی حرف‌هایش حساب نکنی.
اگر انسان به پیمانی که با خود نیز می‌بندد وفادار نباشد، ذهنش او را فردی سست و بی‌ارزش تصور می‌کند؛ در نتیجه نمی‌تواند او را در تصمیم‌گیری‌های مهم و به انجام رساندن هدف‌هایش یاری کند.
سخن پایانی
ما در این مطلب سعی کردیم درباره روش‌های افزایش عزت نفس صحبت کنیم. آیا موارد گفته شده برای شما مفید بود؟ لطفا نظرات و تجربیات خود را پیرامون این موضوع با ما و مخاطبان عزیزمان در قسمت دیدگاه‌ها به اشتراک بگذارید.
به امید روزی که همه این دیدگاه را به واقعیت تبدیل کند،،،سپاس فراوان از نویسنده بزرگوار ،موفق و موید باشید ،در تمام مراحل زندگی خود،